تدبر چیست؟

تدبر همین کاری است که الان دارید در مقابل این نوشته ها می کنید. گوینده صحبت می کند، شما گوش می دهید و می فهمید. نویسنده می نویسد،‌شما می خوانید و می فهمید. فعالیت ویژه ای نیست، بلکه منسجم فهمیدن حرف های گوینده و نوشته های نویسنده است. اما اگر کسی بخواهد مطالب پراکنده ای را پیگیری کند، واقعا چه می فهمد؟

تدبر یعنی اگر پای سخنرانی خدا نشستید، آن را کلمه کلمه های پراکنده نشنویم. چون سخنرانی خدا کلمات مجزا از هم نیست. هر سوره یک سخنرانی است؛ خدا در هر سوره یک سخنرانی برای یک هدف خاص کرده و می خواسته فرد یا جامعه را یک قدم رشد دهد. حتی وقتی یک آدم عاقل حرف می زند،‌پراکنده حرف نمی زند. چه برسد به خدا.

قرائت معنا محور یک گام به جلو

آدم خجالت می کشد وقتی که قرآن را با چیز دیگری مقایسه می کند؛ چه آن چیز کتاب های دیگر مثل دیوان حافظ و سعدی و حتی کتب پیامبران پیشین باشد، چه معجزاتی مانند شتر صالح و عصای موسی و کشتی نوح. اصلا قرآن کجا و آنها کجا؟؟ ولی چه کنیم که آن قدر از این بحر عمیق و درّ عتیق دور افتاده ایم که تا این مقایسه ها را نشنویم، به خود نمی آییم و قدمی بر نمی داریم.

جامعه مجازی تدبر در قرآن کریم

موسسه‌ی فرهنگی «بنیاد علوم و معارف اسلام دانش‌پژوهان» نهادی خصوصی با سابقه‌ی بیش از 10 سال است که در عرصه‌ی تولید و ارائه‌ی نرم‌افزارهای قرآنی و اسلامی فعالیت می‌کند. یکی از محصولات این بنیاد (که با همکاری اعضای گروه آینه انجام شده)، «جامعه مجازی تدبر در قرآن کریم» است.

همه‌ی کسانی که برای رسیدن به کمال تلاش می‌کنند و دریافته‌اند که این هدف جز از راه قرآن و عترت حاصل نمی‌شود، می‌خواهند بدانند که چه طور می‌توانند از این دو میراث گران‌بهای پیامبر اعظم حداکثر بهره را ببرند. وجود ده‌ها ترجمه و تفسیر و شرح و توضیح از آیات و روایات، و همچنین روش‌های مختلف تدبری که روز به روز متنوع‌تر و متعددتر می‌شود، نه‌تنها کار را ساده‌تر نکرده، بلکه موجب سر در گمی افراد می‌شود.
ما در این مجموعه نمی‌خواهیم این مشکل را حل کنیم، بلکه می‌خواهیم با سامان دادن به وضعیت موجود شرایطی را مهیا سازیم که افراد خود بتوانند از پس این مسأله برآیند. به این ترتیب که ما در ذیل هر آیه، تمام مطالبی که می‌تواند به فهم آن آیه کمک کند را جمع‌آوری می‌کنیم، آن‌گاه قرآن‌پژوهان گرامی، این مطالب را مطالعه می‌نمایند و آن‌چه خود درک می‌کنند را به آن می‌افزایند. حاصل این خواهد بود که هر فرد مجموعه‌ای از تفکرات و مطالعات قرآنی خود را به صورت فیش‌های مجزا و طبقه‌بندی شده ذخیره می‌نماید تا در زمان مناسب به آن رجوع کند. این فعالیت در مرورهای بعدی نیز می‌تواند انجام گیرد تا نوشته‌های پیشین اصلاح، و تدبرهای جدید افزوده شود. به این طرقه افراد می‌توانند بهترین راه بهره‌مندی از قرآن کریم را نیز به تدریج پیدا کنند.
به علاوه، هم‌اندیشی قرآن‌پژوهان با یکدیگر و همچنین جمع‌آوری مخزن عظیمی از تدبرهای قرآنی آن‌ها، سرعت رشد هر فرد و کل مجموعه را به طور معجزه‌آسا افزایش می‌دهد. 

بزرگتر از اژدها

می توان حدس زد انبوه جمعیتی را که در یک موزه جمع می شوند، اگر بدانند که در آن موزه عصای موسی (ع) به نمایش در آمده است؛

می توان تخمین زد تعداد مردمانی را که به یک شهر دورافتاده هجوم می برند، اگر بفهمند که کوچک ترین بقایایی از استخوان های شتر صالح (ع) در آن جا کشف شده است؛

سرمایه گذاری و ورشکستگی

فرض کنید فردی پس از عمری کار و تلاش و کارمندی و پول جمع کردن و پس انداز کردن و... توانسته مبلغی پول را جمع کند. در اصل هدفش از این جمع کردن پول و سرمایه، این بوده که بتواند برای دختر دم بختش جهیزیه تهیه کند. در همین زمان که قصد خرید جهیزیه داشته، در خیابان دوست مورد اعتمادش را می بیند و پس از مکالمه ای کوتاه، دوستش به او می گوید با اطلاعاتی که من بدست آوردم، در دو سه ماه آینده قیمت خودرو افزایش پیدا خواهد کرد و یکی بهترین کارها این است که هر کس می تواند، در این زمان خودرو بخرد و نگه دارد و پس از سه ماه آنرا به مثلا دو برابر قیمت بفروشد. (به ادامه مطلب رجوع کنید)